Azərbaycan 2024-cü ilin 11-22 noyabr tarixlərində Bakıda keçirilən COP29 (BMT-nin İqlim Dəyişiklikləri üzrə Çərçivə Konvensiyasının 29-cu Tərəflər Konfransı) çərçivəsində qlobal iqlim məsələlərinin müzakirəsi üçün mühüm bir platforma yaratmışdır. Bu tədbir iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizədə qlobal səyləri gücləndirmək, yeni öhdəliklər müəyyənləşdirmək və dayanıqlı inkişaf hədəflərini təşviq etmək baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev bununla bağlı öz çıxışında demişdir: “COP29-a ev sahibliyi edəcək ölkə kimi yekdil qərarla seçilmək bizim üçün həqiqətən böyük şərəfdir. Biz bunu beynəlxalq ictimaiyyətin Azərbaycana və gördüyümüz işlərə, o cümlədən yaşıl enerji sahəsindəki fəaliyyətimizə hörmətinin əlaməti hesab edirik.”

COP29-un əvvəlki tədbiri olan COP28, 2023-cü ilin 30 noyabr-12 dekabr tarixlərində Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Dubay şəhərində keçirilmişdir. Bu tədbirin əsas mövzuları karbon emissiyalarının azaldılması, bərpa olunan enerji layihələrinin genişləndirilməsi və qlobal istiləşmənin təsirlərinin azaldılması olmuşdur. COP28 çərçivəsində ölkələr karbon neytrallığı məqsədinə çatmaq üçün yeni hədəflər müəyyən etmiş və illik 100 milyard dollar maliyyə vəsaitinin iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizə üçün ayrılması barədə razılığa gəlmişdir.

Azərbaycanın ev sahibliyi etdiyi COP29 tədbirində dünya liderləri və beynəlxalq təşkilatlar bir sıra mühüm məsələləri müzakirə etmişdir:

Karbon emissiyalarının azaldılması: Ölkələr 2030-cu ilə qədər karbon emissiyalarını 50% azaltmaq və 2050-ci ilə qədər karbon neytrallığına nail olmaq barədə öhdəliklər götürmüşdür. Yaşıl enerji layihələri: Azərbaycanın Qarabağ və Şərqi Zəngəzur bölgələrində tətbiq etdiyi “yaşıl enerji zonası” modeli beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Türk Dünyası ilə birgə ekoloji layihələr: Aral dənizinin bərpası, su ehtiyatlarının qorunması və meşə sahələrinin genişləndirilməsi Türk Dövlətləri Təşkilatının prioritet məsələləri kimi müzakirə edilmişdir.

COP29 tədbirindən sonra Azərbaycan qəbul edilmiş qərarların icrası üçün bir sıra mühüm addımlar atmışdır:

Yaşıl Enerji Zonalarının İnkişafı: Qarabağ və Şərqi Zəngəzur bölgələrində külək və günəş enerjisi stansiyalarının tikintisi üçün layihələr sürətləndirilmişdir. 2026-cı ildə ilk layihələrin istismara verilməsi planlaşdırılır. Karbon Emissiyalarının Azaldılması: Azərbaycan, sənaye müəssisələrində enerji səmərəliliyini artırmaq və nəqliyyat sektorunda elektrikləşməni sürətləndirmək üçün milli strategiya qəbul etmişdir. Ekoloji Maarifləndirmə Proqramları: Məktəblər və universitetlərdə ekoloji təhsil proqramları genişləndirilmişdir. Türk Dünyası ilə Əməkdaşlıq: Xəzər dənizinin ekosisteminin qorunması və Aral dənizinin bərpası sahəsində Türkiyə ilə birgə layihələr həyata keçirilmişdir.

COP29-un davamı olan COP30 2026-cı ildə Braziliyada, Amazon meşələrinin yaxınlığında keçiriləcəkdir. Bu tədbir tropik meşələrin qorunması və qlobal istiləşmənin təsirlərinin azaldılması məqsədi ilə təşkil ediləcək.

Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsi ölkənin beynəlxalq arenada ekoloji liderliyini təsdiqləmişdir. Tədbirdən sonra qəbul edilmiş qərarların icrası Azərbaycanı dayanıqlı inkişaf yolunda irəli aparmış və Türk dünyasının birgə ekoloji fəaliyyət potensialını nümayiş etdirmişdir. Qarabağ və Şərqi Zəngəzur bölgələrində həyata keçirilən yaşıl enerji layihələri Azərbaycanın qlobal ekoloji gündəlikdəki rolunu daha da möhkəmləndirmişdir.