5 yıl kadar önce ‘İftarlık Gazoz’ isimli bir film izlemiştim, Komedi filmi olmasına rağmen, 1970’li yılların siyasal, sosyal, ekonomik yapının durumunu, bir Ege kasabasında, toplumun farklı şekilde dini ritüelleri algılayış biçimini, dönemin siyasi ve sosyal yaşantısını, toplumun geleneksel değerlerini, toplumsal farklılıklara rağmen bir arada yaşayabilme özelliklerini anlatıyordu.

Benzer özellikler taşıyan Dondurmam Gaymak ve Efeköy Entel Köye karşı filimlerinin de senarist ve yönetmeni olan Yüksel Aksu’nun filmi.

...

Filmin kahramanlarından biri Adem isimli, 5. sınıfta takdirname almış ve yaz tatilinde Gazozcu Cibar Kemal'in yanında çalışan 12 yaşlarında bir çocuk.

İkinci kahraman (Cem Yılmaz), gazozcu Cibar Kemal.

Cibar Kemal, Cocacola gibi uluslararası tekelci markalara karşı, kendi yaptığı gazozları satmaya çalışan gariban bir esnaf.

Filmde bir de Halk Evleri var.

Bir gün gazoz satmaya çıkan ikili, halk evinin önünden geçerken, siyasi gençler gazoz var mı diye sorarlar. Adem, eline şişeleri alıp, içeriye gazoz satmaya girer. Halkevi’nde Atatürk’ten CheGevera’ya kadar birçok devrimcinin fotoğrafı asılıdır. Çocuğa, “senin sendikan var mı? Senin sigortan var mı?” gibi sorulardan sonra “sende Atatürk’ün izinde devrimci olacaksın” gibi telkinlerde bulunurlar.

Cibar Kemal buna çok kızar ve müdahale edip, “Ne sigortası, ben mirasımı belki Adem’e bırakacağım, siz ne karışıyorsunuz. Siz bölücüsünüz, koca CHP yi bile parça pincik ettiniz” vari ters yanıt verince, bu kez halkevindekiller ona da “sen de büyük cocacola satan işbirlikçi burjuvazi tarafından eziliyorsun, sen milli sermayesin, sen de bizim ittifakımızsın...” gibi espri ile karışık sol telkinlerde bulunurlar.

...

Adem’le Cibar Kemal satış bitip, şişeleri toplayınca dışarı çıkarlar ve Cibar Kemal, Adem’e Türkiye’nin, Türk halkının paradigmasını bir cümleyle özetler;

Der ki; “ Bak Adem, aşırılık iyi birşey değildir, unutma dünyayı Allah yarattı, Türkiye’yi Atatürk kurtardı, gerisini at gitsin, fuzuli şeyler...”

Cibar Kemal’in bu cümlesi, Türkiye’nin ve Halkının büyük çoğunlukla kabul ettiği bir kabulü, bir paradigmayı anlatıyor.

...

Çeşitli zamanlarda yapılan araştırma ve incelemeler bunu sürekli doğruluyor. Geçenlerde, Metropol Araştırma, Atatürk ile ilgili (Atatürk’e bu ülke için yaptıklarından dolayı şükran duyuyor musunuz içerikli) bir kamuoyu anketini yayınlandı.

AK. Parti seçmenin yüzde 82.5’i, MHP seçmenin yüzde 93’ü, CHP seçmenin yüzde 95’i, HDP seçmenin bile yüzde 80’i “şükran duyuyorum” diye yanıt vermiş.

Minnetarlık, kitlesel toplamda neredeyse yüzde 86-90 aralığında.

...

Keza Teğmenlere ceza verilip verilmemesine ilişkin Aksoy Araştırma’nın bir anketi yayınlandı.

Ankette;

CHP seçmenlerinin yüzde 3.8’i cezalandırmayı onaylarken, yüzde 96,2’si ise karşı çıktı.

İyi Parti seçmenlerinin yüzde 100’ü cezalandırmaya karşı çıktı.

Ankette ilginç olan yan ise; MHP ve AKP seçmeninin çoğunluğunun da teymenlere ceza verilmesine karşı olması.

Ankette; MHP seçmenlerinin yüzde 23’ü cezalandırmayı onaylarken, yüzde 77’si karşı olduğunu belirtmiş.

Keza; AKP seçmenlerinin yüzde44’ü cezalandırmayı onaylarken, yüzde 56’sı ceza verilmesine karşıyım demiş.

Benzeri bir ankette 2024 kasım sonu itibariyle yayınlanmıştı. Sonuçlar aşağı yukarı aynıydı.

...

Neyse gelelim paradigmaya;

Bu paradigma özü itibariyle doğru mu-yanlış mı?

Bunu tartışmıyorum. Bu ayrı bir konu. Tartışılabilinir, farklı görüşler, düşünceler yorumlar yapılabilir.Bakış açısına, siyasal kültürüne, Türkiye’yi konumlandırdığı duruma göre, değişik tahliler yapanlar olacaktır.

...

Ancak, bugün konumuz ve tartışma noktamız bu değil, bugün konumuz ve tartışma noktamız mevcut paradigmanın durumu yani Türk Toplumunun algısı ve kabulü konusunda.

...

Türk toplumunun ezici bir çoğunluğu, gazozcu Cibar Kemal’in Adem’e söylediği; “ Dünyayı Allah yarattı, Türkiye’yi Atatürk kurtardı” şeklinde özetlenen bu paradigmayı şiar edinmiş, şartsız ve sorgusuz olarak kabul etmiştir.

Bu paradigmadaki, kabulleri yenmek pek mümkün değildir.

Şu bir gerçek ki; bu paradigma ile bu güne kadar kim kavga ettiyse kesinlikle yenilmiştir.

...

Teğmenler konusunda da olacağı budur.