Üç maymunu herkes bilir de ben sizi dördüncü maymunla tanıştırayım.

Malum; maymunlardan biri duymaz, biri konuşamaz, biri görmez. Şimdi, elinde son model telefonla üçünü de yapamayan; ekran süresi arttıkça radikal seviyedeki dikkat süresinin kısaldığı; böylece görmek, duymak, konuşmak gibi bilişsel verilerinin gerilediği bir maymun daha türedi. Karşınızda beyni çürüyen dördüncü maymun.

Oxford Sözlüğü, her yıl olduğu gibi yılın kelimesini belirledi. Yapılan oylamada 37 binden fazla katılım ile bu yılın kelimesi seçildi. Kelime: “brain rot” yani beyin çürümesi. Ne isabetli değil mi…

Nedir brain rot ?

Hani telefonu öylesine elimizde tutarken, karşımıza çıkan önemsiz içerikler var ya; işte o içeriklerin bizim zihinsel ve entelektüel durumumuzu bozması anlamına geliyor. Ekrana aşırı düzeyde neden olduğu zihinsel bulanıklık; halsizlik ve dikkat eksikliği olarak hayatımızı olumsuz yönde etkiliyor. Beynimiz çürüyor. Başladığımız kitabı bitirmek şöyle dursun; konuşmamızın başında ne dediğimizi konuşmanın sonunda unutur olduk. Telefon numaralarını hatırlamayı bırakın da gördüğümüz yüzü, tanıştığımız kişiyi hatırlayamıyoruz. Beynimizin çöp kutusu, hız ve haz çağının mutlu olmayan ama mutlu görünmeye çalışan kişilerinin videoları ile doldu.

Peki diyelim ki şimdi, biz bunu bu yaşımızda fark ettik. Fakat artık bebekler bile elinde telefonla doğuyor. Böyle giderse 20-30 yıl sonraki nesil bizim zihnimizin parlaklığında olmayacak. Yapay zeka ve internet sayesinde tüm bilgiler önünde olacak ama bu bilgileri analiz etme kabiliyetine sahip olamayacak. Tüm pencereler önünde açılırken doymayan, hız ve haz çağında yavaşlığa tahammülü olmayan, devamlı artan bir hızla giden fakat nereye gittiğinin farkında olmayan dördüncü maymunun durumu, diğer üç maymundan çok daha vahim.

Dikkat etmişsinizdir. Artık içerikler de bu formata uygun hazırlanıyor. Çok kısa ve çarpıcı görüntüler önümüzde sürekli akıyor. Üstelik de herkes çok aşık, çok zengin ve çok başarılı. Videolar tam da bu noktada başarısızlığa tahammül edemeyen ilkel yönümüzü besliyor. İçinde yaşadığı topluma duyarsız, mutsuzluğu kaldıramayan bir nesil yetişiyor.

Halbuki yarışmayı değil de geride kalanın neden geride kaldığına kafa yoran, bunu analiz edebilen, düşenin elinden tutmayı başarabilen nesle çok ama çok ihtiyacımız olacak.

Bir dip not: Bu yazıyı buraya kadar sabırla okuyabildiyseniz henüz çürümeye maruz kalmamışsınız demektir. Hala parlak kalabilen zihinlere selam olsun.